اکریلیک رابر (ACM-ER) یکی از الاستومرهای مهندسی پیشرفته است که به‌واسطه ساختار شیمیایی خاص خود، در صنایع خودرویی، نفت و گاز، و تجهیزات صنعتی به‌عنوان جایگزینی قابل اتکا برای رابرهای سنتی مانند NBR و حتی برخی گریدهای فلوئوره (FKM) شناخته می‌شود. ACM مخفف Acrylic Rubber بوده و حاصل پلیمریزاسیون منومرهایی مانند اتیلن، وینیل استات و انواع اکریلیک استرها است. ترکیب این منومرها، منجر به تولید رابری با خواص قطبی و اشباع‌شده می‌شود که عملکرد بسیار مناسبی در شرایط سخت محیطی از خود نشان می‌دهد.
ساختار و خواص شیمیایی اکریلیک رابر
ساختار مولکولی اکریلیک رابر شامل پیوندهای مقاوم در برابر اکسیداسیون و حضور گروه‌های قطبی است که این ترکیب را در برابر حمله ترکیبات روغنی، گرما، ازون و اشعه UV بسیار مقاوم می‌کند. برخلاف NBR که در معرض شرایط جوی دچار ترک‌خوردگی و سختی می‌شود، ACM به‌طور ذاتی پایداری محیطی بالایی دارد و برای استفاده در فضاهای باز و قطعاتی که تحت تنش‌های حرارتی هستند، گزینه‌ای ایده‌آل محسوب می‌شود.
عملکرد حرارتی و مقاومت شیمیایی
اکریلیک رابر (ACM-ER) توانایی کار در بازه دمایی نسبتاً وسیعی را دارد؛ محدوده عملکرد آن از ۱۰- تا حدود ۱۵۰ درجه سانتی‌گراد است. این ویژگی باعث شده است که در سیستم‌های انتقال روغن موتور، جعبه‌دنده، سیستم‌های هیدرولیکی و قطعاتی که در مجاورت مستقیم با روغن‌های داغ قرار دارند، کاربرد زیادی داشته باشد. در برابر اکسیداسیون، دگرگونی شیمیایی و تخریب ناشی از مجاورت با اکسیژن و گرما، ACM پایداری بسیار بالایی دارد.
مقایسه ACM با دیگر رابرها
در جدول زیر، برخی ویژگی‌های کلیدی اکریلیک رابر در مقایسه با NBR و FKM آمده است:
| ویژگی‌ها | ACM (اکریلیک رابر) | NBR | FKM (فلوئورو رابر) |
| مقاومت حرارتی | بالا (تا 150°C) | متوسط (تا 120°C) | بسیار بالا (تا 200°C) |
| مقاومت در برابر روغن | بسیار خوب | خوب | عالی |
| مقاومت به ازون و UV | خوب | ضعیف | عالی |
| انعطاف‌پذیری در دمای پایین | متوسط (تا -10°C) | خوب (تا -30°C) | متوسط (تا -20°C) |
| هزینه | متوسط | پایین | بالا |
همان‌طور که مشاهده می‌شود، ACM عملکردی نزدیک به FKM دارد اما با هزینه‌ای به‌مراتب کمتر. این ویژگی باعث شده که بسیاری از تولیدکنندگان قطعات صنعتی، از ACM به‌عنوان جایگزینی اقتصادی برای فلوئورو رابر در کاربردهایی که فشار حرارتی بالا دارند ولی دمای عملیاتی در حد متوسط است، استفاده کنند.
کاربردهای تخصصی اکریلیک رابر (ACM-ER)
از جمله کاربردهای کلیدی ACM می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- واشر و اورینگ‌های موتور خودرو: برای سیستم‌هایی که به مقاومت شیمیایی و حرارتی بالا نیاز دارند.
- سیستم‌های انتقال روغن و سوخت: در بخش‌هایی مانند گیربکس یا توربو شارژر که تماس مداوم با روغن داغ وجود دارد.
- عایق‌های ضدروغن در پمپ‌ها و کمپرسورها
- جایگزین اقتصادی برای FKM در برخی قطعات حساس
محدودیت‌های استفاده از ACM
اگرچه اکریلیک رابر دارای مزایای متعددی است، اما برای کاربردهایی که در آن‌ها تماس مستقیم با آب، بخار یا محیط‌های با دمای بسیار پایین (زیر -10 درجه سانتی‌گراد) وجود دارد، گزینه مناسبی نیست. این رابر در دماهای پایین شکننده می‌شود و همچنین در برابر هیدرولیز مقاومت کمتری دارد.
تأمین گریدهای متنوع ACM
شرکت پلیمر پیشرفته دانا با بهره‌گیری از ارتباط با تولیدکنندگان معتبر بین‌المللی مانند Zeon، انواع گریدهای اکریلیک رابر (ACM-ER) را تأمین می‌نماید. این گریدها بسته به نیاز فنی مشتری شامل خواص ویژه‌ای همچون سختی متفاوت، مقاومت به روغن‌های خاص یا پایداری بهینه حرارتی هستند و امکان انتخاب تخصصی‌تر را برای کاربران صنعتی فراهم می‌سازند.
جمع‌بندی
اکریلیک رابر (ACM-ER) یک الاستومر با کارایی بالا برای شرایطی است که نیاز به مقاومت شیمیایی و حرارتی وجود دارد، اما محدودیت‌هایی در دماهای بسیار پایین یا رطوبت بالا دارد. با انتخاب صحیح گرید مناسب، این ماده می‌تواند در طیف وسیعی از صنایع جایگزین اقتصادی و فنی برای رابرهای گران‌قیمت‌تر باشد.
