پوشش‌های گلخانه‌ای نقش حیاتی در بهبود بهره‌وری کشاورزی و محافظت از محصولات کشاورزی دارند. استاندارد ملی ایران با هدف هماهنگ‌سازی با شرایط اقلیمی و صنعتی کشور، الزامات فنی پوشش‌های گلخانه‌ای را تدوین کرده است. در این مقاله، به بررسی مهم‌ترین ویژگی‌ها و الزامات پوشش‌های گلخانه‌ای بر اساس این استاندارد می‌پردازیم.
تدوین استاندارد پوشش‌های گلخانه‌ای
سازمان ملی استاندارد ایران با همکاری کارشناسان و متخصصان، استانداردهایی را با عنوان “پلاستیک‌ها – فیلم‌های چندلایه گرمانرم مورد استفاده در کشاورزی و باغبانی – الزامات و روش‌های آزمون” منتشر کرده است. این استاندارد که با شماره INSO 21558-1 شناخته می‌شود، بر اساس استانداردهای بین‌المللی بومی‌سازی شده و به صورت اجباری یا تشویقی اجرا می‌شود.
ساختار استاندارد
این استاندارد شامل دو بخش اصلی است:
- فیلم‌های گلخانه‌ای
- فیلم‌های مالچ
مهم‌ترین الزامات استاندارد
ویژگی‌های ابعادی: ضخامت، عرض، طول و طول عمر مفید پوشش.
خواص مکانیکی: مقاومت به کشش و ضربه.
خواص فیزیکی: عبورپذیری نور مرئی، مقاومت در برابر اشعه فرابنفش و شرایط آب‌وهوایی.
ویژگی‌های شیمیایی: میزان باقی‌مانده کلر و گوگرد ناشی از سموم.
دوام و طول عمر پوشش‌های گلخانه‌ای
دوام پوشش‌های گلخانه‌ای یکی از مباحث کلیدی استاندارد است. این دوام با کاهش ۵۰ درصدی کرنش کششی فیلم در نقطه شکست و از طریق آزمون‌های هوازدگی مصنوعی (مانند استفاده از لامپ زنون) ارزیابی می‌شود. همچنین روابط تجربی برای تخمین طول عمر پوشش در شرایط واقعی ارائه شده است.
طبقه‌بندی و عملکرد فیلم‌های گلخانه‌ای
پوشش‌های گلخانه‌ای بر اساس عملکرد به گروه‌های زیر تقسیم می‌شوند:
- فیلم‌های نورپخش (Light Diffusing Film)
- فیلم‌های گرماپخش (Thermal Diffusing Film)
هر گروه دارای الزامات خاصی در زمینه ضخامت، خواص مکانیکی و عبور نور است.
روش‌های آزمون و اندازه‌گیری
در بخش‌های هفتم و هشتم استاندارد، روش‌های آزمون زیر ارائه شده است:
- اندازه‌گیری ابعاد
- تعیین خواص مکانیکی و نوری
- آزمون دوام و هوازدگی
همچنین دستورالعمل‌های مرتبط با بسته‌بندی، انبارش و نصب پوشش‌ها نیز توضیح داده شده است.
پیوست‌های استاندارد
پیوست‌های استاندارد شامل اطلاعات زیر هستند:
- مشخصات لامپ‌های هوازدگی
- ارتباط آزمون هوازدگی مصنوعی با طول عمر واقعی
- روش‌های شیمیایی تعیین کلر و گوگرد
- راهنمای نصب و استفاده از پوشش‌ها
استاندارد پوشش‌های گلخانه‌ای با در نظر گرفتن نیازهای اقلیمی و صنعتی ایران، بهبود کیفیت محصولات کشاورزی و افزایش بهره‌وری را هدف قرار داده است. استفاده از این استاندارد نه تنها کیفیت تولیدات را تضمین می‌کند، بلکه به حفاظت از محیط زیست نیز کمک می‌کند. این نوشتار سعی کرد کلیات این استاندارد را توضیح دهد، اما برای مطالعه دقیق و کامل هر بخش استاندارد و استفاده از مراجع آن، به لینک زیر مراجعه فرمایید.
استاندارد پوشش های گلخانه
