در بخش های قبلی توضیحات مقدماتی در خصوص فرایند پخت رابر یا همان الاستومر و لاستیک ها ارائه کردیم. شما میتوانید مقاله فرایند پخت الاستومر ها ( Rubber Curing ) را مطالعه کنید. در این مقاله با دو روش مهم پخت لاستیک ها بیشتر آشنا خواهیم شد.
پخت یک لاستیک حیاتی ترین مرحله شکل دهی آن است و مستقیما خواص قطعه نهایی را تعیین می کند. در حقیقت ایجاد خواص الاستیک و دینامیک منحصر بفرد در لاستیک ها به واسطه پخت شدن آن ها صورت می گیرد. در مقاله قبلی با مهمترین فناوری های پخت لاستیک ها آشنا شدیم. اما در هر یک از این فناوری ها از عوامل پخت منحصر بفردی استفاده می شود. از جمله مهمترین عوامل پخت رایج در صنعت لاستیک می توان به پخت گوگردی، پخت پراکسید و پخت رزینی اشاره کرد و در این بخش یک مقایسه جامع بین دو روش پخت گوگردی و پراکسیدی انجام خواهیم داد.
پخت گوگردی قدیمی ترین و رایج ترین عامل پخت است و حداقل از سه جزء اصلی گوگرد، فعال کننده و شتاب دهنده در آن استفاده می شود. در فرایند پخت گوگردی اتصالات گوگرد زنجیره های لاستیک را به یکدیگر اتصال شیمیایی می دهند و شبکه اتصالات عرضی تشکیل می شود. در طرف دیگر پخت پراکسیدی دیده می شود که اتصالات شیمیایی بین هر اتم کربن ایجاد می کند و پیوندهای وندروالسی کربن – کربن شبکه اتصالات عرضی را تشکیل می دهند. تا همین جای کار می توان گفت پخت پراکسیدی به دلیل استفاده از پیوندهای قوی تر و با انرژی جدایش بیشتر، مقاومت حرارتی بالاتری نسبت به پخت گوگردی در لاستیک ها ایجاد می کند و همچنین فرایند پخت پراکسیدی ساده تر است. در پخت پراکسیدی عامل اصلی یک پراکسید است و در صورت لزوم و برای دستیابی به خواص بهتر از عوامل کمک کننده پخت نیز به جهت افزایش جرم مولکولی واحد های پخت استفاده می شود. مزیت دیگر پخت پراکسیدی خواص الکتریکی بهتر قطعات تولیدی است.
در کنار مقایسه کلی که در بالا ارائه شد باید گفت کلیه خواص قطعات لاستیکی تولیدی به کمک فناوری پخت گوگردی و پراکسیدی با یکدیگر متفاوت است و بر اساس الزامات کاربری، بایستی روش مناسب پخت انتخاب شود. در ادامه با جزئیات بیشتری این دو فرایند پخت را با یکدیگر مقایسه خواهیم کرد. در حقیقت می توان گفت بر اساس نوع لاستیک پایه و دیگر افزودنی های موجود در فرمولاسیون قطعات تولیدی، همچنین خواص مورد انتظار، سیستم پخت مناسب و درصد اجزای عوامل پخت آن تعیین می شود. نتایج حاصل از پخت گوگردی و پراکسیدی در هر لاستیک منحصر بفرد است و نسخه کلی برای همه لاستیک ها وجود ندارد. همچنین امکان پخت گوگردی در همه لاستیک ها وجود ندارد. به جهت شروع فرایند پخت گوگردی به پیوندهای دوگانه کربن – کربن نیاز است. برای مثال در مورد لاستیک EPDM که هر دو نوع پخت گوگردی و پراکسیدی در مورد آن کاربرد دارد، می توان گفت:
مهمترین مزایای پخت پراکسیدی:
- مقاومت شیمیایی و حرارتی بالاتر ( دمای سرویس دهی تا 150 °Cبرای پخت پراکسیدی و تا 120 °C برای پخت گوگردی)
- مانایی فشار کمتر
و مهمترین مزایای پخت گوگردی:
- استحکام مکانیکی بالاتر
- مقاومت پارگی بالاتر
- امکان استفاده از فیلرها متنوع و با درصد بالا
