هر چند در سال های اخیر حجم اتهامات وارد شده به پلیمرها در خصوص آلوده کردن محیط زیست بسیار بالا رفته بود و نگرانی بسیاری در خصوص پسماندهای پلیمری ایجاد شده بود، اما با پیدا شدن ویروس کرونا و تبدیل شدن شیوع آن به یک بحران جهانی، بار دیگر پلیمرها بودند که توانستند به حفظ بهداشت فردی در محیط های خانگی و بیمارستانی و … کمک کنند و شاید قدری سرعت گسترش ویروس کرونا را کاهش دادند. اما نکته مهمتر نقش بی بدیل پلیمرها در محیط های درمانی و کمک به حفظ جان کادر درمان و مبتلایان به این ویروس بود. در این مقاله به راهکارهای پلیمری که این روزها به کمک ما آمده اند نگاهی خواهیم کرد.
تا حدود دو ماه پیش بسیاری از کشورها در حال تدوین و حتی اجرای برنامه های سختگیرانه در خصوص حذف پلیمرها از کالاهای روزمره انسان ها بودند. اتحادیه اروپا به عنوان پرچم دار مبارزه با پسماندهای پلیمری تقریبا در حال حذف پلیمرها از بازار کالاهای یکبار مصرف بود. دستکش و گروهی از ماسک ها از جمله این کالاها بودند. اما به یکباره با ورود کرونا و گسترش سریع آن معادلات برهم خورد و بار دیگر پلیمرها بودند که توانستند راه حل های سریعی را پیش روی ما بگذارند. هر چند در این روزها یک نگرانی به جا نیز وجود دارد و آن هم جمع آوری و ارائه راه حل عملیاتی و بهداشتی در خصوص پسماندهای کالاهای پلیمری است که این روزها استفاده از آن ها به شدت زیاد شده است و ممکن است به ویروس کرونا نیز آلوده باشند.
اما مهمترین محصولات پلیمری که این روزها به حفظ بهداشت و کنترل شیوع ویروس کرونا کمک کرده اند و همچنین در محیط های درمانی مورد استفاده قرار می گیرند، عبارتند از:
- دستکش های پلیمری
- ماسک و محافظ های صورت
- لباس های بیمارستانی
- لوله های دستگاه های تنفس
- بسته بندی ( به خصوص بطری و تیوب های مورد استفاده در بسته بندی محلول های ضد عفونی و شستشو)
دستکش های پلیمری پر مصرف ترین کالای این روزها هستند. در عصر کرونا تقاضا برای دستکش تا ده برابر افزایش پیدا کرده است و این کالا در فروشگاه ها نایاب شده است. همچنین در برخی کشورها سازمان های دولتی به میان آمده اند و نحوه توزیع این کالاها را مدیریت می کنند. این دستکش ها از پلیمرهایی چون لاستیک طبیعی (Natural Rubber)، NBR (Nitrile Butadiene Rubber)، PVC و پلی اتیلن (PE) تولید می شوند. اما ماسک ها عرصه تاخت و تاز پلی پروپیلن (PP) هستند. منسوج های نبافته پلی پروپیلنی امروز کمیاب ترین گروه در میان دیگر کالاهای بهداشتی هستند و از آن ها برای تولید ماسک های مختلف استفاده می شود. هر چند پلی استرها نیز به صورت محدود سابقه استفاده در تولید ماسک دارند. محافظ یا شیلدهای صورت نیز از PET و در انواع مرغوب به کمک PC (پلی کربنات) تولید می شوند. لباس های بیمارستانی این روزها نقش پر رنگ تری در بین دیگر کالاها دارند. کادر درمان به منظور در امان ماندن از ویروس کرونا و رعایت شرایط ایزوله، باید ساعت ها لباس ها و کاورهای بیمارستانی، یا همان گان ها را، که از منسوج های نبافته پلی پروپیلنی و پلی استری تولید می شوند، بر تن داشته باشد. در مواردی نیز این لباس ها از پارچه های پوشش داده شده با پلیمرهایی چون PVC تولید می شوند. با توجه به اینکه کادر درمان برای ساعت های طولانی باید از این لباس ها استفاده کند، وجود قابلیت عبوردهی بخار آب توسط آن ها بسیار مهم است. در نهایت مدارهای تنفسی مورد استفاده در دستگاه های ونتیلاتور از PVC و در برخی موارد از TPE های پزشکی تولید می شوند. این لوله ها نقش حیاتی در جلوگیری از بروز عفونت های ریوی دارند و وجود کوچکترین آلودگی در آن ها می تواند جان هزاران بیمار را تهدید کند.
در پایان باید اشاره کرد این روزها با گسترش خریدهای اینترنتی و نیاز بیشتر به حفظ کالاها در برابر آلودگی ها، تقاضا برای بسته بندی های پلیمری بیشتر شده است. از طرفی بطری و تیوب های پلیمری نیز کاربرد فراوانی در بسته بندی مواد ضد عفونی و شستشوی دست و صورت پیدا کرده اند. پلیمرها یاریگر انسان ها در هر شرایطی هستند، فقط باید از آن ها درست استفاده کنیم.
